Beleid toezicht en hand­having (boom­kwe­ke­rijen)

Indiendatum: 6 mei 2020
Antwoorddatum: 23 jun. 2020

De beantwoording van het college/de burgemeester:

Vooraf:

Op 6 mei hebben wij deze vragen als Team Beleid van het Bestuurssecretariaat doorgestuurd gekregen ter voorbereiding op behandeling door het college. Verschillende ambtenaren zijn bezig geweest met de beantwoording. Helaas was iedereen in de veronderstelling dat onze complete reactie namens Team Beleid al door iemand anders naar het Bestuurssecretariaat retour was gestuurd. Nu blijkt dit niet het geval geweest te zijn. Excuses voor de daardoor ontstane vertraging.

1. Deelt u de constatering van de fractie van de Partij voor de Dieren dat met het huidige handhavingsbeleid overtredingen van laanboomtelers blijkbaar niet kunnen worden voorkomen?

Het bestemmingsplan biedt voldoende handvatten om tegen overtredingen op te komen, maar kent ook een zekere mate van flexibiliteit. Tussen gebruiksmogelijkheden en rechtszekerheid bestaat altijd planologische spanning. Als in strijd met het bestemmingsplan gehandeld wordt, bestaat nadrukkelijk de mogelijkheid dat strijdige gebruik te legaliseren door het aanvragen van een omgevingsvergunning. Of daaraan medewerking verleend wordt, hangt af van de mate waarin de gewenste ontwikkeling toch ruimtelijk ingepast kan worden. Het bestemmingsplan geeft daarvoor in voorkomende gevallen zelf kaders, maar ook ander planologisch beleid kan bij de afweging betrokken worden.

2. Onderkent het college dat hierdoor de indruk ontstaat dat het werken zonder de juiste vergunningen lonend is? Zo nee, waarom niet?

In voorkomende gevallen is helaas herhaaldelijk sprake geweest van overtredingen. Naar aanleiding van deze overtredingen heeft echter steeds onderzoek plaatsgevonden en is via omgevingsvergunningen, dan wel door middel van (de mogelijkheid van) handhavend optreden, steeds op die overtredingen geacteerd. Ook wordt ten aanzien van percelen waar herhaaldelijk overtredingen hebben plaatsgevonden, een hogere prioritering in toezicht en handhaving toegekend. Onrechtmatig handelen loont dus niet.

3. Welke sancties worden er opgelegd wanneer wordt geconstateerd dat er wordt gewerkt zonder de juiste vergunningen?

Indien in strijd met het bestemmingsplan gehandeld wordt, bijvoorbeeld doordat aanleg of bouw plaatsvindt zonder de benodigde omgevingsvergunning, wordt door de ODR gecontroleerd. Vervolgens wordt een voornemen tot handhavend optreden kenbaar gemaakt, waartegen belanghebbenden een zienswijze kunnen indienen. In die kennisgeving wordt ook gewezen op de mogelijkheid een omgevingsvergunning aan te vragen met behulp waarvan de gewenste ontwikkeling alsnog gelegaliseerd zou kunnen worden. Of daaraan medewerking verleend wordt, hangt af van de mate waarin de gewenste ontwikkeling toch ruimtelijk ingepast kan worden. Het bestemmingsplan geeft daarvoor in voorkomende gevallen zelf kaders, maar ook ander planologisch beleid kan bij de afweging betrokken worden. Wordt geen omgevingsvergunning verleend en leidt de ingediende zienswijze tegen het voornemen tot handhavend optreden, er niet toe dat daarvan wordt afgezien, dan wordt een last onder dwangsom of bestuursdwang opgelegd. Dat betekent in concreto dat bijvoorbeeld het illegale bouwwerk binnen een zekere termijn gesloopt moet worden om te voorkomen dat dwangsommen verbeurd worden of dat het illegale bouwwerk door de gemeente gesloopt wordt en de kosten daarvan worden verhaald op de overtreder.

4. Wat kan de gemeente doen om de handhaving en de naleving van regels daadwerkelijk te verbeteren?

Toezichthouders kunnen, indien nodig, nog meer bewust worden gemaakt van de problematiek die speelt rondom boomkwekerijen. Afgezien van het feit dat voor de meeste agrarische percelen een aanlegvergunningplicht, voor een heleboel werkzaamheden geldt, liggen op de meeste agrarische percelen (zie ook bijlage 4) teeltrechten. Bij een herziening van het bestemmingsplan, of het opstellen van het omgevingsplan kan worden onderzocht in hoeverre dit ‘uitgangspunt’ kan verdwijnen. Als op een agrarisch perceel namelijk geen teeltrechten liggen is voorafgaand aan de aanlegvergunningen aanvraag namelijk een omgevingsvergunning of herziening van het bestemmingsplan nodig. In het kader van een omgevingsvergunning of herziening bestemmingsplan vindt dan al een afweging plaats.

5. Gelden voor laanboomtelers dezelfde regels als voor andere bedrijven of geeft het bestemmingsplan hen een uitzonderingspositie?

Voor het grootste deel gelden voor laanboomtelers dezelfde regels als voor andere agrarische bedrijven. Daarbij wordt binnen verschillende bestemmingen wel een uitzondering gemaakt voor de verplichting om een aanlegvergunning aan te vragen. In de bijlage (pagina 4) is per bestemming een overzicht gegeven van de regels met betrekking tot aanlegvergunningen voor boomgaarden. Omdat op de meeste percelen sprake is van dubbelbestemmingen, is voor de meeste agrarische percelen alsnog een aanlegvergunning nodig om een boomgaard te beginnen. Het feit dat op de meest agrarische percelen teeltrechten liggen geeft boomtelers geen uitzonderingspositie ten aanzien van de meeste andere agrariërs.

6. Is het mogelijk en wenselijk om voorafgaande aan de implementatie van het volgend jaar (1 juli 2021) in te voeren nieuwe beleid (omgevingsplannen en - visie) een maatregel (bijvoorbeeld een voorbereidingsbesluit) te nemen die 'ongewenste' ontwikkelingen bevriest totdat het nieuwe beleid van kracht is? Zo ja, wanneer kunt u een voorstel hiertoe voorleggen aan de raad? Zo nee, waarom niet?

Inmiddels is de inwerkingtreding van de Omgevingswet uitgesteld naar 1 januari 2022. Net als bij een bestemmingsplan is het ook bij een omgevingsplan mogelijk om een voorbereidingsbesluit te treffen. Een voorbereidingsbesluit kan ook voor een deel van het plangebied worden genomen. Voor een omgevingsplan zal de procedure lijken op de procedure voor een voorbereidingsbesluit bij een bestemmingsplan. Bij een bestemmingsplan is het zo dat het voorbereidingsbesluit komt te vervallen als na een jaar nog geen nieuw bestemmingsplan ter inzage is gelegd. Op dit moment is nog onduidelijk of deze termijn ook geldt onder de Omgevingswet. Wij vinden het zinvol om bij de voorbereiding van het omgevingsplan over dit onderwerp te discussiëren en te onderzoeken in hoeverre het wenselijk is om de gronden voor toezicht en handhaving te veranderen, of aan te vullen. Een voorbereidingsbesluit betekent dat de planologische mogelijkheden van ondernemers worden bevroren. Wij zien geen noodzaak voor een dergelijke ingrijpende maatregel. De huidige bestemmingsplannen bieden voldoende gronden voor toezicht en handhaving. Met name door het aanlegvergunningstelsel dat voor het grootste deel van het agrarisch gebied geldt. Om te voorkomen dat er illegaal boomgaarden of teelt-ondersteunende voorzieningen worden aangelegd, blijven toezicht en handhaving belangrijk

Bijlage: Analyse mogelijkheden aanleg boomgaarden

In het bestemmingsplan voor het buitengebied zijn vijf agrarische (hoofd-)bestemmingen opgenomen, te weten

a. Agrarisch;

b. Agrarisch komgebied;

c. Agrarisch linge-uiterwaardgebied;

d. Agrarisch oeverwalgebied, en

e. Agrarisch uiterwaardgebied

Binnen deze vijf agrarische hoofdbestemmingen zijn grondgebonden (boom)kwekerijen toegestaan.

Als gebruik in strijd met de bestemming wordt in ieder geval begrepen: een gebruik voor nietgrondgebonden agrarische productie in de vorm van teelt op tray-velden of op stellingen en/of containerteelt op lavas of beton;

a. Agrarisch - grondgebonden (boom)kwekerijen zijn zonder meer toegestaan (geen aanlegvergunning vereist), tenzij het gronden betreft die gelegen zijn binnen 50 meter ten opzichte van gevoelige bestemmingen binnen:

- de bebouwingsconcentraties Klinkenberg (Ingen), Hoog-Kana (Ingen), Zevenmorgen (Ingen), Luchtenburg (Ingen), Essebroek (Ingen) en Ganzert (Ingen en Eck en Wiel), Wielseweg (Eck en Wiel), Binnenstraat (Erichem), Lutterveld (Erichem), Twee Sluizen (Kapel-Avezaath), De Woerd (Kerk-Avezaath), Bontemorgen (Lienden), Ommerenveldseweg (Ommeren), De Heuvel (Rijswijk), Zandberg (Rijswijk) en de Hogestraat (Zoelen);

- de kernen (inclusief Lingemeer), uitsluitend ter plaatse van de aanduidingen (sa-tv) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone" en (sa-tv1) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone1”;

- de verblijfsrecreatieterreinen (met uitzondering van minicampings), uitsluitend ter plaatse van de aanduiding (sa-tv) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone";;

b. Agrarisch komgebied - grondgebonden (boom)kwekerijen zijn zonder meer toegestaan (geen aanlegvergunning vereist), tenzij het gronden betreft die:

1. zijn aangemerkt als weidevogelgebieden (op verbeelding aangegeven met “V”);

- Binnen de weidevogelgebieden is uitsluitend herplant van een (grondgebonden) boomkwekerij toegestaan met een aanlegvergunning;

- Aanleg van nieuwe (grondgebonden)boomkwekerijen binnen de weidevogelgebieden is (indien geen sprake is van herplant) niet toegestaan;

2. die gelegen zijn binnen 50 meter ten opzichte van gevoelige bestemmingen binnen:

- de bebouwingsconcentraties Klinkenberg (Ingen), Hoog-Kana (Ingen), Zevenmorgen (Ingen), Luchtenburg (Ingen), Essebroek (Ingen) en Ganzert (Ingen en Eck en Wiel), Wielseweg (Eck en Wiel), Binnenstraat (Erichem), Lutterveld (Erichem), Twee Sluizen (Kapel-Avezaath), De Woerd (Kerk-Avezaath), Bontemorgen (Lienden), Ommerenveldseweg (Ommeren), De Heuvel (Rijswijk), Zandberg (Rijswijk) en de Hogestraat (Zoelen);

- de kernen (inclusief Lingemeer), uitsluitend ter plaatse van de aanduidingen (sa-tv) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone" en (sa-tv1) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone1”;

- de verblijfsrecreatieterreinen (met uitzondering van minicampings), uitsluitend ter plaatse van de aanduiding (sa-tv) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone";;

c. Agrarisch – Linge-uiterwaardgebied - grondgebonden (boom)kwekerijen zijn zonder meer toegestaan (geen aanlegvergunning vereist);

d. Agrarisch oeverwalgebied - grondgebonden (boom)kwekerijen zijn zonder meer toegestaan (geen aanlegvergunning vereist), tenzij het gronden betreft die: gelegen zijn binnen 50 meter ten opzichte van gevoelige bestemmingen binnen:

1. de bebouwingsconcentraties Klinkenberg (Ingen), Hoog-Kana (Ingen), Zevenmorgen (Ingen), Luchtenburg (Ingen), Essebroek (Ingen) en Ganzert (Ingen en Eck en Wiel), Wielseweg (Eck en Wiel), Binnenstraat (Erichem), Lutterveld (Erichem), Twee Sluizen (Kapel-Avezaath), De Woerd (Kerk-Avezaath), Bontemorgen (Lienden), Ommerenveldseweg (Ommeren), De Heuvel (Rijswijk), Zandberg (Rijswijk) en de Hogestraat (Zoelen);

- de kernen (inclusief Lingemeer), uitsluitend ter plaatse van de aanduidingen (sa-tv) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone" en (sa-tv1) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone1”;

- de verblijfsrecreatieterreinen (met uitzondering van minicampings), uitsluitend ter plaatse van de aanduiding (sa-tv) "specifieke vorm van agrarisch – teeltvrije zone";;

e. Agrarisch uiterwaardgebied - grondgebonden (boom)kwekerijen zijn niet toegestaan zonder aanlegvergunning (en positief advies Rijkswaterstaat).

Naast de hoofdbestemming (agrarisch) kan een dubbelbestemming de aanleg van een grondgebonden (boom)kwekerij beperken, zoals: Leiding gas - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning (en positief advies leidingbeheerder); Leiding riool - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning (en positief advies leidingbeheerder); Molenbeschermingszone - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning (en de windvang van de molen of het uitzicht op de molen niet wordt beperkt); Waarde – archeologisch gebied - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning, tenzij het betreft werken en werkzaamheden tot een diepte van 30 cm onder het bestaande maaiveld, - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning, tenzij het oppervlak van de werken en werkzaamheden kleiner is dan 2.000 m2, voor zover op de bij het plan behorende "Kaart archeologie" zijn aangeduid met "archeologische verwachting middelhoog" en de werken en werkzaamheden plaats vinden op een grotere afstand dan 50 m van gronden die op de kaart zijn bestemd als "Waarde - Archeologisch waardevol gebied"; - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning, tenzij het oppervlak van de werken en werkzaamheden kleiner is dan 1.000 m2, voor zover de gronden op de bij het plan behorende "Kaart archeologie" zijn aangeduid met "archeologische verwachting hoog", en voor zover de werken en de werkzaamheden plaats vinden op een grotere afstand dan 50 m van gronden die op de kaart zijn bestemd als "Waarde - Archeologisch waardevol gebied"; - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning, tenzij het oppervlak van de werken en werkzaamheden kleiner is dan 100 m2 voor zover de gronden op de bij het plan behorende "Kaart archeologie" zijn aangeduid met "archeologische verwachting hoog, historische kern" en voor zover de werken en werkzaamheden plaats vinden op een grotere afstand dan 50 m van gronden die op de kaart zijn bestemd als "Waarde - Archeologisch waardevol gebied"; - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning, tenzij het oppervlak van de werken en werkzaamheden kleiner is dan 30 m2 voor zover de werken en werkzaamheden plaats vinden op een grotere afstand dan 50 m van gronden die op de kaart zijn bestemd als "Waarde - Archeologisch waardevol gebied. - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning, tenzij het betreft voortzetting van de bestaande agrarische teelt, of, indien (uit historisch (kaart)materiaal blijkt dat) sprake is van wisselteelt met een ten opzichte van het voorgaande gewas diepwortelender gewas, daardoor geen sprake is van een in verband met het archeologisch belang nadeliger verstoring van de bodem; Waarde - Archeologisch waardevol gebied - niet toegestaan, uitsluitend met aanlegvergunning. Waarde - Cultuurhistorisch waardevol gebied - zondermeer toegestaan.

Een aanlegvergunning wordt uitsluitend verleend als uit nader onderzoek is gebleken dat de archeologische waarden die eigen zijn aan de desbetreffende gronden niet blijvend onevenredig worden geschaad, dan wel indien deze archeologische waarden kunnen en zullen worden veiliggesteld en, voor zover deze gelegen zijn aan de rivierzijde van de buitenkruinlijn van de winterdijk, gehoord de betrokken rivierbeheerder, is gebleken dat hierdoor de waterstaatkundige belangen, de Beleidslijn grote rivieren mede in acht genomen, niet blijvend onevenredig worden geschaad.