Opinie: Huiselijk geweld is de meest voor­ko­mende vorm van geweld in onze samen­leving. De relatie met dieren­mis­han­deling is minder bekend.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van haar inwoners. Zowel slachtoffers als dieren kunnen niet of nauwelijks voor zichzelf opkomen. Huiselijk geweld is de meest voorkomende vorm van geweld in onze samenleving. De relatie met dierenmishandeling is minder bekend. Dierenmishandeling is een belangrijke voorspeller van huiselijk geweld.

Veiligheid in je omgeving en zeker in de thuissituatie is een basisbehoefte. Volgens de piramide van Maslow volgt de behoefte aan veiligheid en zekerheid, direct op de behoefte aan eten, drinken en slapen. In 2012 registreerde de politie ruim 95.000 incidenten van huiselijk geweld. In Nederland zijn ieder jaar meer dan 100.000 kinderen daarvan getuige en slachtoffer. Gemiddeld is een vrouw 33 maal mishandeld voordat ze hulp zoekt. We kunnen hier spreken van intiem terrorisme. Je zult maar naar huis moeten gaan terwijl je weet dat het daar niet veilig is.

Huisdieren spelen een belangrijke rol voor mensen. Ze worden beschouwd als gezinslid, bieden emotionele steun en veiligheid. Maar in geval van huiselijk geweld en dierenmishandeling maken huisdieren slachtoffers extra kwetsbaar. Het komt voor dat slachtoffers van huiselijk geweld hun vlucht naar een opvanghuis uitstellen vanwege bezorgdheid om het huisdier dat achterblijft.

Een opvallend aandachtspunt voor de politie is de relatie tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld. Dierenmishandeling staat zelden op zichzelf. Er is zeker niet altijd sprake van huiselijk geweld wanneer een dier mishandeld wordt, maar er is wel altijd iets aan de hand.

De aanpak van huiselijk geweld vergt een professionele multidisciplinaire aanpak. Het gaat erom tijdig op te treden, patronen te herkennen en indien nodig door te verwijzen en samen te werken met hulpverlenende instanties. Het blijkt dat 60% van de dierenartsen in hun praktijk dierenmishandeling wel eens tegenkomt. Bij door hen vermoede gevallen van dierenmishandeling is één op de drie keer vermoedelijk ook sprake van huiselijk geweld, één op de acht keer is de dierenarts daar zeker van. Het is in Nederland helaas nog niet vanzelfsprekend dat hulporganisaties, toezichthouders en (dieren)politie elkaar opzoeken en informeren.

Er zijn meerdere verschijningsvormen van relaties tussen dierenmishandeling en huiselijk geweld zoals:

• Het huisdier direct pijn doen en/of doden (geestelijke mishandeling van andere gezinsleden)
• Dreiging aan gezinslid het dier pijn te zullen doen (chantage)
• Het dier opzetten tegen een gezinslid (om hen te verwonden)

Dierenmishandeling door kinderen is een signaal van een ontwikkelingsstoornis en kan een opstap zijn naar ander geweld. Door interventies aan te bieden kan een geweldsspiraal worden doorbroken. Daders zijn vaak zelf slachtoffer van geweld. Wat blijkt is dat mensen eerder voor een dier naar de politie bellen dan voor een kind of volwassene waar geweld tegen wordt uitgeoefend.

Uit buitenlands onderzoek blijkt dat plegers van geweldsmisdrijven vaak eerder dieren mishandeld hebben. Ook plegen dierenmishandelaars relatief meer andere misdrijven en geweldsdelicten. Het is niet gezegd dat dit één op één ook voor Nederland geldt. In Nederland zijn onder leiding van prof. dr. M.J. Enders, bijzonder hoogleraar antrozoölogie, (mens-dierstudies) diverse verkennende onderzoeken uitgevoerd. Zij is hoogleraar aan de faculteit psychologie en onderwijswetenschappen aan de Open universiteit.

Het is belangrijk mishandelde kinderen en volwassenen een helpende hand te bieden. In lezingen die professor Enders geeft aan hulpverleners zoals vertrouwensartsen en politie, blijkt dat er altijd “AHA-Erlebnisse” zijn en dat er situaties herkend worden. We moeten leren alert te worden op signalen dat er meer aan de hand kan zijn.

Promovendi
Aan de vakgroep Antrozoölogie zijn inmiddels 5 promovendi verbonden, die zich met diverse onderzoeken bezighouden waaronder met het onderzoeken van de relatie tussen huiselijk geweld en dierenmishandeling. Dit kan een handreikingen geven voor preventief optreden. "Dierenmishandeling en huiselijk geweld zijn vaak aan elkaar gekoppeld". Tijdens lessen hierover aan de dierenpolitie worden altijd schrijnende voorbeelden uit de eerst hand gehoord.

Er zijn diverse vormen van dierenmishandeling die (in diverse culturen) volledig zijn geaccepteerd. Gelukkig zijn een aantal ervan verboden, maar dat wil niet zeggen dat het niet meer plaatsvindt. Enkele vormen zijn:

• Stierenvechten in diverse landen en - vormen
• Vossenjacht
• Sportvissen
• Dierenduels zoals hanengevechten en hondengevechten
• Dierengevechten zoals meerdere honden tegen een beer, een wolf tegen een leeuw
• Gans- en palingtrekken

Voorstanders van deze praktijken beroepen zich graag op de traditie, waarmee het “kwelspel” een culturele waarde zou hebben. Het kan zijn dat door deze "gelegitimeerde" vormen van mishandeling de weg makkelijker begaanbaar maakt voor andere vormen van "huiselijk" geweld.

Als je niet kijkt, neem je ook niets waar.

Geraadpleegde bronnen:

http://www.politiehuiselijkgeweld.nl

http://www.huiselijkgeweld.nl/feiten

http://cirkelvangeweld.nl

http://www.politie.nl/

http://www.hetccv.nl/

http://www.trouw.nl/

http://www.stichtingwende.nl

http://www.huiselijkgeweld.nl/

http://www.kadera.nl

Door op onderstaande foto te klikken wordt het getoonde rapport gedownload.